Endostory No.17: U carcinoid hay ung thư biểu mô tuyến? Bài học từ một tổn thương nhỏ ở tâm vị

Một tổn thương nhỏ, chỉ hơn 1cm ở vùng tâm vị, tưởng chừng chỉ là một khối u carcinoid lành tính. Tuy nhiên, đằng sau hình ảnh tưởng như dễ đoán ấy, mô bệnh học đã kể một câu chuyện hoàn toàn khác. Cùng theo dõi ENDOSTORY số 17 và câu chuyện về những tổn thương “nhỏ và hiền lành” đôi khi lại là bài kiểm tra lớn cho khả năng quan sát và phán đoán của người làm nội soi.

Lâm sàng ban đầu

Bệnh nhân nữ, 79 tuổi, tiền sử khỏe mạnh, đi khám vì đau bụng thượng vị, đã phát hiện có một khối u ở vùng tâm vị.

Quan sát dưới ánh sáng trắng tại vị trí tâm vị cho thấy một tổn thương kích thước khoảng 10 mm, màu hơi đỏ. Tổn thương có dạng lồi nhẹ, trung tâm có vùng lõm, gợi ý hình ảnh của một khối u dưới niêm mạc.

Niêm mạc xung quanh tổn thương xuất hiện giãn mạch rõ, cho thấy vùng tăng tưới máu cục bộ. Do vị trí ở tâm vị – nơi tiếp cận khó và góc quan sát hạn chế – nên không thể quan sát chi tiết vùng lõm trung tâm bằng ánh sáng trắng thông thường.

Chẩn đoán

Dựa trên hình ảnh nội soi và đặc điểm tổn thương, bệnh nhân được theo dõi với chẩn đoán nghi ngờ u carcinoid vùng tâm vị dạ dày. Tổn thương có hình thái lồi, trung tâm lõm nhẹ, kích thước khoảng 1cm — tương đối phù hợp với những đặc điểm thường gặp của u carcinoid.

Các hình ảnh đặc trưng điển hình của tổn thương u carcinoid tại vùng tâm vị có thể kể tới là:

• Mạch máu giãn rộng (a)
• Tổn thương lồi giống u dưới niêm mạc (b)
• Lõm ở trung tâm đặc trưng (c)

Với ca bệnh này, chẩn đoán phân biệt được đặt ra là ung thư biểu mô tuyến do vùng trung tâm có vi bề mặt và mạch máu bất thường. Tuy nhiên, với kích thước nhỏ (≤ 1 cm), tổn thương được nhận định nghiêng nhiều hơn về khối u carcinoid và quyết định can thiệp nội soi được đưa ra.

Can thiệp ESD và kết quả

Với nhận định tổn thương u carcinoid, kích thước nhỏ, bệnh nhân được tiến hành cắt bỏ khối u qua nội soi bằng phương pháp hot snare polypectomy, thời gian thực hiện thủ thuật 15 phút.

Kết quả mô bệnh học sau cắt cho thấy đây là tổn thương carcinoma tuyến biệt hoá vừa (moderately differentiated adenocarcinoma), phân loại pT1b – tế bào ung thư đã xâm nhập tới lớp dưới niêm, nhưng chưa có bằng chứng lan rộng mạch máu (v0) hay xâm nhập bạch huyết (ly0).

Tuy nhiên, bờ cắt ngang (HM1) còn tế bào ung thư, trong khi bờ cắt dọc (VM0) âm tính, cho thấy khả năng còn sót mô ung thư tại vị trí cắt ngang.

Với kết quả này, hướng xử trí tiếp theo được chỉ định là phẫu thuật.

Kết luận

U carcinoid dạ dày thường có hình ảnh nội soi khá điển hình, với dạng tổn thương lồi, màu hơi đỏ, trung tâm lõm và xung quanh có mạch máu giãn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đặc biệt khi vùng lõm trung tâm có vi mạch và cấu trúc bề mặt bất thường, việc chẩn đoán phân biệt giữa u carcinoid và ung thư biểu mô tuyến trở nên khó khăn.

Do đó, sinh thiết tại vùng lõm trung tâm đóng vai trò rất quan trọng trong chẩn đoán. Việc lấy mẫu đúng vị trí giúp xác định bản chất tổn thương, từ đó đưa ra chiến lược điều trị phù hợp, tránh bỏ sót ung thư biểu mô tuyến xâm nhập sớm hoặc điều trị quá mức đối với u carcinoid lành tính.